Η Ιστορία της Σπιναλόγκας (Καλυδών)
Η Σπιναλόγκα δεν ήταν πάντα νησί. Κατά την αρχαιότητα ήταν ενωμένη με τη γειτονική χερσόνησο με το όνομα Κολοκύθα. Υπάρχουν διάφορες απόψεις για το πώς κατέληξε να είναι νησί. Άλλοι θεωρούν ότι είναι αποτέλεσμα καθιζήσεων του εδάφους. Ο Ενετός χαρτογράφος Βιντσέντσο Κορονέλλι υποστηρίζει ότι το 1526, οι Ενετοί κατέστρεψαν μέρος της χερσονήσου και δημιούργησαν το νησί. Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες που υποστηρίζουν ότι το 1897 ένας Γάλλος ναύαρχος διέταξε να σκάψουν τον ισθμό που ένωνε την τότε χερσόνησο με την απέναντι ακτή.
Το νησί της Σπιναλόγκας, το οποίο βρίσκεται απέναντι από την αρχαία Ολούντα και σημερινή Ελούντα, δημιουργεί ένα προστατευτικό φράγμα στον κόλπο. Λόγω της τοποθεσίας του το νησί ήταν ήδη οχυρωμένο από την αρχαιότητα προκειμένου να προστατευθεί η είσοδος στο λιμάνι της αρχαίας Ολούς, μίας από τις 100 πόλεις που αναφέρει ο Όμηρος στην Κρήτη. Θεωρείται ότι η αρχαία Ολούς καταστράφηκε το 2ο π.Χ. αιώνα λόγω μαζικών μετατοπίσεων του εδάφους που είχαν σαν αποτέλεσμα να βουλιάξουν περιοχές στην ανατολική Κρήτη και να ανυψωθούν άλλες στη δυτική.
Τα απομεινάρια της πόλης, αλλά και των αλυκών είναι ορατά αν κοιτάξει κανείς στη θάλασσα, εκατέρωθεν του στενού δρόμου-γέφυρας που ενώνει τη σημερινή Ελούντα με τη χερσόνησο της Κολοκύθας.
Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας στην Κρήτη, οι Ενετοί έχτισαν στη Σπιναλόγκα το αμυντικό τους φρούριο, το οποίο ήταν τόσο αποτελεσματικά οχυρωμένο, ώστε παραδόθηκε τελευταίο στους Τούρκους το 1715, περίπου 40 χρόνια μετά την κατάληψη της υπόλοιπης Κρήτης. Μέσα στο φρούριο της Σπιναλόγκας είχαν καταφύγει ντόπιοι για να αποφύγουν την τουρκική δουλεία, αλλά μετά την κατάληψή της, οι κάτοικοι του νησιού πουλήθηκαν από τους Τούρκους ως δούλοι ή οδηγήθηκαν στις τουρκικές φρεγάτες και χρησιμοποιήθηκαν ως κωπηλάτες. Τις επόμενες δεκαετίες το νησί κατοικήθηκε από Τούρκους.
Από το 1903 έως το 1957 μετατράπηκε σε λεπροκομείο. Εκεί οδηγούνταν οι λεπροί από την Κρήτη και αργότερα και από την υπόλοιπη Ελλάδα, με στόχο να απομονωθούν οι ασθενείς από τον υγιή πληθυσμό, αφού δεν υπήρχε φάρμακο και η νόσος θεωρούνταν μεταδοτική. Η Σπιναλόγκα παρά τη μεγάλη της ιστορία, για τους ντόπιους σήμερα είναι περισσότερο γνωστή ως το νησί των λεπρών.
Μετά το 1957, για αρκετές δεκαετίες η Σπιναλόγκα έμεινε εγκαταλειμμένη. Σήμερα το νησί της Σπιναλόγκας αποτελεί αρχαιολογικό χώρο και σημαντικός αριθμός κτιρίων έχουν αναστηλωθεί. Γίνονται επίσης προσπάθειες για να ενταχτεί στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.